افتالموسکوپ چیست ؟ نحوه استفاده و کاربرد آن

افتالموسکوپ (Ophthalmoscope) یکی از تجهیزات و دستگاه های پرکاربرد در حوزه چشم پزشکی می باشد که اختلالات موجود در زجاجیه و شبکیه چشم را بررسی می کند. همانطور که میدانید، تغییرات سطح چشم، بسیاری از بیماری های داخلی چشم را بیان می کنند که در صورتی که صحیح و به موقع تشخیص داده شوند، امکان پیشرفت بیماری به حداقل می رسد. به همین دلیل، دستگاه افتالموسکوپ، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

معرفی انواع افتالموسکوپ و کاربرد آن

افتالموسکوپ (Ophthalmoscope) یک وسیله پزشکی است که پزشکان عمومی و متخصصان چشم پزشک از آن استفاده می کنند. این ابزار کوچک اما قدرتمند به یاری چشم پزشکان می آید تا بتوانند فضای داخلی چشم بیمار را مشاهده کنند و به پزشکان امکان می دهد داخل فوندوس و همچنین سایر اجزای چشم را ببینند.

قطعاً چشم پزشکی و معاینه شبکیه و سایر ساختارهای پشت چشم بیمار، یکی از این روش های پیچیده معاینه می باشد. بررسی ساختار چشم بیمار به آموزش های بسیار خاصی نیاز دارد، اما پزشک باید خود را با یک ابزار مناسب مصلح کند که در واقع کلید اصلی معاینه و درمان میباشد.

افتالموسکوپی که به آن فوندوسکوپی یا معاینه فوندوسکوپی نیز گفته می شود، یک ارزیابی فیزیکی معمول از ساختارهای پشت چشم است که در مجموع فوندوس نامیده می شود. این دستگاه در دو نوع عمده مستقیم و غیر مستقیم تولید می شود:

• افتالموسکوپ مستقیم: Ophthalmoscope مستقیم ابزار با ساختاری کوچک ، حاوی چندین عدسی با قدرت بزرگنمایی بالا است که توانایی ۱۵ برابر کردن تصویر را دارد. این وسیله در معاینه چشم بسیار رایج و متداول است.
• افتالموسکوپ غیر مستقیم: با این محصول پزشک می تواند چشم را در سطح بیشتری بررسی کند. این دستگاه، دو قسمت مجزا دارد که شامل یک عدسی کوچک و یک پیشانی بند مجهز به منبع نور می باشد. در چنین شرایطی، پزشک می تواند برای بررسی دقیق تر سوژه از هر دو دست خود کمک بگیرد.

علاوه بر دسته بندی ذکر شده، نوع دیگری از افتالموسکوپ نیز به بازار عرضه شده است که در اصطلاح به آن Slit-lamp گفته می شود. اگر تا به حال برای بررسی میزان دید چشم هایتان به چشم پزشک مراجعه کرده باشید، حتما این دستگاه را مشاهده کرده اید. در واقع این ابزار فضای سه بعدی را برای پزشک فراهم می کند که بتواند فوندوس را بررسی کند.

کاربرد افتالموسکوپ

معاینه چشم بیمار، اطلاعات زیادی در خصوص حال عمومی آن در اختیار پزشکان قرار می دهد. از جمله اختلالاتی که از طریق افتالموسکوپ قابل مشاهده و یا حتی پیشگیری هستند، شامل تومور های مغزی، رتینوپاتی دیابتی, افزایش فشار خون است. علاوه بر این پزشک می تواند با کمک افتالموسکوپ، تغییر در عروق مغز، سکته مغز، بیماری های قلبی و عروقی و افزایش فشار داخل جمجمه را تشخیص دهد.

فوندوس چیست؟

وقتی که از طریق افتالموسکوپ، قسمت داخلی چشم مشاهده می شود ، فوندوس می گویند. این قسمت شامل شبکیه، رگ های خونی شبکیه و عدسی بینایی است. رنگ منعکس شده، رنگ متمایز به نارنجی و قرمز است که توسط عروق کوروئید ایجاد می شود و با توجه به نژاد بیمار می تواند در سایه ها متفاوت باشد.

نحوه کار با افتالموسکوپ به چه صورتی است؟

انجام معاینه توسط این دستگاه بر اساس مدل ها متفاوت می باشد. بررسی در دو نوع slit-lamp و غیر مستقیم با چکاندن قطره ای مخصوص امکان پذیر خواهد بود که در نوع مستقیم نیازی به استفاده از قطره نخواهد بود.

از جمله عوارض احتمالی این قطره می توان به مواردی نظیر تاری دید موقتی، سرگیجه، حالت تهوع، خشکی دهان و… اشاره کرد. البته در مواردی نیز امکان بروز آلرژی در فرد وجود دارد که پزشک معالج باید قبل از استفاده قطره برای بیمار، نسبت به این مسئله آگاهی لازم را کسب کند.

افتالموسکوپ پرتوی کوچکی از نور را از طریق مردمک چشم بیمار هدایت می کند که به پزشک کمک می کند هرگونه ناهنجاری  در لنز چشم، دیسک بینایی، شوک زجاجیه ای و شبکیه را تشخیص دهد.

ویژگی های Ophthalmoscope

افتالموسکوپ با فناوری پیشرفته و کارایی منحصر به فرد، طرفداران زیادی در تمامی رشته های پزشکی دارد. این محصول در انواع مختلف جیبی، ثابت و… در حال تولید می باشد. برای افزایش کارایی دستگاه می توانید از لامپ های هالوژن با روشنایی بیشتر استفاده نمایید و اختلالات بیمار را به وضوح مشاهده  کنید.

دقت اندازه گیری دستگاه افتالموسکوپ

همانند بسیاری از تجهیزات پزشکی ساخته دست بشر، درصدی خطا دارد که البته این میزان بسیار ناچیز می باشد. دقت اندازه گیری این محصول بیش از نود درصد در نظر گرفته شده است که همین امر، گامی بزرگ در عرصه طبابت محسوب شده که سبب تشخیص آسان و قطعی از سوی پزشک می شود.

سخن پایانی

حتی الامکان از مجاورت دستگاه با حرارت، رطوبت و گرد و غبار خودداری کنید. در صورت عدم استفاده طولانی مدت از Ophthalmoscope، باتری آن را خارج نموده و آن را با کاور مخصوص بپوشانید. به هنگام مشاهده اختلال در کارکرد دستگاه، دفترچه راهنما را مطالعه نمایید. اگر نیاز به تعمیر یا تعویض قطعات داشت، به نمایندگی های معتبر مراجعه فرمایید.